ترجمه : آرش فراست
ما از کجا هستیم؟ پاسخ به این بستگی دارد که چقدر به گذشته نگاه کنیم. محققان در حال مطالعه ی قدیمی ترین دانه های شخانه هستند تا سرچشمه ی منظومه شمسی را کشف کنند . بعضی از مواد سازنده ی سیارات احتمالاً از تصادم کهکشان ما با کهکشان دیگری بوجود آمده اند.
حدود 4.6 میلیارد سال پیش ستاره ی زرد ما و صفحه پر از اجرام آن از ابر مولکولی چگالی برخاستند. بیشترین جزئیات درباره ی محیط پیش-خورشیدی (پیش از شکل گیری خورشید) با داغ شدن نخستین گاز و غبار از بین رفتند، اما بعضی از خرده های صخره ای از دگرگونی فرار کردند و بنابراین از مدارک گذشته ی دور منظومه ی شمسی مراقبت کردند.
فیلیپ هک از دانشگاه شیکاگو می گوید:" خرده های پیش خورشیدی قدیمی ترین مواد در منظومه ی شمسی هستند، سن این مواد به طور واضح نشان می دهد که آنها از منظومه ی شمسی هم پیرتر هستند." اما چقدر پیرتر؟
هک و همکارانش 22 قطعه از سنگ آسمانی مورکیسون را، که به دلیل مواد درونش شناخته شده است، جدا کردند و اینکه این مواد قبل از آمدن به منظومه ی شمسی در حال تولد ما چه مدتی در فضای بین ستاره ای بوده اند را اندازه گیری کردند.
سن قطعات مذکور، که در شماره ی اخیر نشریه ی اختر فیزیک Astrophysical Journal گزارش شده، این فرضیه را که منظومه ی شمسی ما پس از عبور یک کهکشان کوچک اقماری از راه شیری در حدود 6 میلیارد سال پیش شکل گرفته است، حمایت می کند.
اجرام پیش خورشیدی
دانشمندان از دهه ی 1960 می دانند که شهابسنگ ها حاوی ایزوتوپ های ( یک ایزوتوپ نوع سبکتر یا سنگینتری از یک عنصر است) کمیاب هستند. در سال 1987 برخی از این ایزوتوپ ها در قطعات میکرومتری شهابسنگها یافت شدند که احتمالاً بیرون منظومه ی شمسی شکل گرفته بودند و فرآیند تشکیل سیاره ها را پشت سر گذاشته بودند.
برای مثال برخی از کریستالهای الماس در شهابسنگ ها مقادیر زیادی از ایزوتوپهای گاز زنونرا دارند که نشان می دهد آنها از انفجارات ابرنواختری سرچشمه گرفته اند.
هک می گوید:" وفور ایزوتوپ ها به ما می گوید که یک قطعه ی پیش-خورشیدی از چه نوع ستاره، سیاره یا جرمی آمده است."
هک و همکارانش به طور خاص به قطعات کربید سیلیکون از شهابسنگ مورکیسون توجه کردند. این اجرام به دلیل بیشتر داشتن ایزوتوپهای سنگین سیلیکون از هر جرم دیگری در منظومه شمسی، برجسته هستند. خصوصاً میزان سیلیکون 29 و سیلیکون 30 (خویشاوندان ایزوتوپ رایج تر سیلیکون 28) 100 مرتبه از کریستالهای معمولی یافت شده بیشتر است.
به دلیل این وفور غیر عادی دانشمندان باور دارند که قطعات کربید سیلیکونی پیش-خورشیدی در بادهای ستاره ای ناشی از ستاره های asymptotic giant branch (AGB) شکل می گیرند، که معمولاً به دلیل میزان زیاد کربن در اتمسفرشان ستاره های کربنی نامیده می شوند.
در پست های بعدی به بررسی بیشتر این موضوع خواهیم پرداخت ...
Space.co
اسطوره ی برای تمام قرون